Ivanjdan: Praznik posvećen rođenju Svetog Jovana Preteče i Krstitelja

Srpska pravoslavna crkva i vernici danas proslavlja praznik rođenja Svetog Jovana Preteče – Ivanjdan. Sveti Jovan se naziva i Krstiteljem, jer je u reci Jordan krstio Gospoda Isusa Hrista, a Pretečom jer je najavljivao dolazak Hristov i pozivao ljude na pokajanje.

U crkvenom kalendaru današnji praznik obeležen je crvenim slovom, što znači da spada u red zapovednih praznika.

Sveti Jovan Preteča i Krstitelj jedna je od najčešćih krsnih slava u našem narodu. Današnji veliki praznik slavi se i kao dan kumstava i pobratimstava. U našem narodu i danas se kumstvo izuzetno ceni poštuje i često se kaže: Bog na nebu, kum na zemlji!

U narodu postoji običaj da se ljudi na Ivanjdan bratime i kume „po Bogu i svetome Jovanu“.

Za praznik Ivanjdan se pletu venci od ivanjskog cveća koji se okači iznad ili sa desne strane kućnih vrata. Veruje se da će on štititi vaš dom od nesreće tokom cele naredne godine.

Preteča i Krstitelj

Sveti Jovan Krstitelj rođen je šest meseci pre Hrista – 7. jula – i zato je nazvan Preteča, jer je ljude pripremao i najavio dolazak Spasitelja.

Jovan Krstitelj je svetitelj rođen je od starijih roditelja – oca, sveštenika Zaharija i majke Jelisavete, Bogorodičine rođake.

Kada je Jelisaveta ostala trudna, Zaharije je zanemeo. Kada se rodio Jovan, od njegovog oca Zaharija je zatraženo da na pločici napiše ime deteta i kada je on napisao sinovljevo ime, istog časa je progovorio.

Kao mlad Jovan je otišao u pustinju gde se hranio korenjem i divljim medom. U propovedima je kritikovao moralno posrnuće svojih savremenika, pozivajući ih da se pokaju i vrate životu po Božijim zakonima. On je krštavao ljude u reci Jordan, govoreći im da ih on krsti vodom, a da za njim „ide onaj koji će ih krstiti Duhom Svetim i ognjem“.

Koliko je Jovan Krstitelj veliki svetac potvrđuje i to što su u kalendaru SPC njemu se posvećena tri praznika – osim današnjeg Ivanjdana, tu je još i 20. januar – Sabor Svetog Jovana Krstitelja – Jovanjdan, te 11. septembar – Usekovanje glave Svetog Jovana Krstitelja.

Među ličnostima jevanđeljskim koji okružuju Spasitelja, Jovan Krstitelj zauzima posebno mesto. Njegova glavna uloga u životu bila je na dan Bogojavljenja, kada je u reci Jordan krstio Gospoda Isusa Hrista i zato je crkva dan po Bogojavljenju posvetila njegovom spomenu.

Jovana Preteču je pogubio judejski kralj Irod, njegova desna ruka, kojom je krstio Gospoda, čuva se kao najveća relikvija (uz deo Časnog krsta i mošti svetog Petra Cetinjskog) u Cetinjskom manastiru.

Sledeći crkveni i narodni praznik je Petrovdan, 12. jula, praznik posvećen svetim apostolima Petru i Pavlu. Petrovdanskim slavljem završava se Petrovski post i počinje pričešće vernika koji su poštovali pravila predviđena kanonom Crkve.

Ovaj praznik pomen je na stradanje Svetih apostola Petra i Pavla, koje se dogodilo u Rimu 67. godine nove ere, a prema nekim izvorima 69. godine nove ere.

Vašar u Požarevcu

Nekad Sedmojulski, a danas Ivanjdanski vašar, već decenijama je najveća atrakcija u Požarevcu, koja privlači veliki broj posetilaca  iz cele Srbije. Uz šabački i negotinski, ovo je najveći vašar u Srbiji, na kome se može kupiti  „od igle do lokomotive“, ali i dobro zabaviti  uz narodnu muziku pod šatorima, kao i u luna parku. Vašar u Požarevcu se organizuje već  67 godina bez pauze na prostoru između gradskog bazena i hipodroma.